1) DON BOSCO (1815-1888)
Don Bosco sinh năm 1815 tại Becchi, nước Ý, trong một gia đình
nông dân nghèo. Ngài hấp thụ nền giáo dục công giáo từ trong chính gia đình của
ngài, và được đào luyện tại Chủng viện Chieri (1835-1841). Ngài trở thành một
linh mục (1841) hoàn toàn tận hiến cho giới trẻ, cho việc giáo dục Kitô giáo,
cho hoạt động tông đồ và truyền giáo.
Năm 1841, Don Bosco bắt đầu thành lập Nguyện xá tại Tôrinô dành
cho các thanh thiếu niên và trẻ em nghèo, cho các công nhân từ miền quê lên
thành phố làm việc. Năm 1846, Nguyện xá thánh Phanxicô Salê chính thức có trụ
sở tại Valdocco (Tôrinô, Italia), gọi là “Nguyện xá Valdocco”. Năm 1847, Don
Bosco bắt đầu mở lưu xá, xưởng dạy nghề và các lớp học tại đây. Công cuộc của
Nguyện xá Valdocco dần dần phát triển.
Để giáo dục giới trẻ và thăng tiến đời sống xã hội, Don Bosco
thành lập Tu hội thánh Phanxicô Salê (dòng Salêdiêng Don Bosco) vào năm 1859.
Nhà dòng bắt đầu triển nở ở miền Piemonte (nước Ý) và các nơi khác. Ngài cũng
thành lập Hội Sùng kính Mẹ Phù Hộ năm 1869. Sau đó, ngài thành lập dòng Con Đức
Mẹ Phù Hộ (các Sơ FMA) vào năm 1872 để chăm lo cho các trẻ nữ, và khơi lên một
phong trào rộng lớn những con người phục vụ Giáo Hội vì lợi ích của người nghèo
và những người bé nhỏ trong xã hội. Ngài cũng thành lập Hiệp hội Cộng tác viên
Salêdiêng vào năm 1876.
Don Bosco qua đời ngày 31 tháng 1 năm 1888, được Giáo Hội phong
thánh vào lễ phục sinh năm 1934, và được trao tặng danh hiệu "Cha, thầy và
bạn của giới trẻ" vào năm 1988.
2) PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC CỦA DON
BOSCO
“Giáo dục dự phòng”
Phương pháp của Don Bosco tóm
gọn trong Hệ thống giáo dục dự phòng, dựa trên tình yêu – lý trí – tôn giáo,
với sự đồng hành (sự hiện diện năng động) đầy tình yêu thương và liên lỉ của
nhà giáo dục hay giáo viên, – như những người cha, người mẹ hiện diện -, khuyên
nhủ, hướng dẫn và trợ giúp những học sinh và các thanh thiếu niên.
“Dự phòng” là “phòng ngừa”,
“đồng hành”, “trợ giúp”. Don Bosco nhận ra những phẩm tính tốt lành nơi thanh
thiếu niên và hướng dẫn họ đi vào những dự phóng hấp dẫn và hữu ích. Ngài xác
tín về sự tốt lành nơi tâm hồn giới trẻ, của từng người trẻ, mà thậm chí trong
những thanh thiếu niên đáng thương nhất cũng có những hạt giống tốt lành, giúp
cho họ nhận ra ý nghĩa cuộc đời và nếm cảm sự thiện.
Tình yêu dự phòng giúp ngăn ngừa
những nguy hiểm cho thanh thiếu niên về thể lý và thiêng liêng, ngăn ngừa những
điều cản trở họ thực hiện những việc tốt lành, giúp thăng tiến trong cuộc sống và
đạt hạnh phúc vĩnh cửu.
Vì thế, hệ thống giáo dục dự
phòng nại đến những tiềm năng của lý trí, của cõi lòng và của khát vọng Thiên
Chúa (ba cột trụ lý trí – tình yêu – tôn giáo), mà mỗi người có trong tâm khảm
mình.
Lý trí giải thích, giáo dục,
hướng dẫn giới trẻ hành động dựa trên niềm xác tín cá nhân.
Chiều kích tôn giáo kiến tạo nơi
thanh thiếu niên cảm thức sống trong sự hiện diện và trong tình yêu thương của
Thiên Chúa.
Tình yêu giúp người trẻ lắng
nghe, sẵn sàng sống hợp lý, vận dụng lý trí và chấp nhận những đề nghị đưa ra.
3) MỤC ĐÍCH GIÁO DỤC CỦA DON BOSCO
a) Công dân lương thiện và Kitô hữu tốt lành;
b) Hạnh phúc đời này và đời sau.
Khoa sư phạm của Don Bosco là một kế hoạch giáo dục người trẻ
nhằm mang lại hạnh phúc cho chúng; hướng tới “niềm hạnh phúc đích thực ở đời
này và đời sau”, đào tạo nên “những công dân lương thiện và những Kitô hữu tốt
lành”. Mục đích này chính là năng động lực dẫn dắt Ngài khởi sự và phát triển
vô số những sáng kiến tông đồ dành cho người trẻ.
Châm ngôn cho đời sống và hoạt động của Don Bosco là “Da mihi
animas caetera tolle - Xin cho tôi các linh hồn, còn mọi sự khác xin cứ lấy
đi”, kín múc từ sách Sáng Thế, chương 14, câu 21 (St 14,21). Việc “cứu rỗi linh
hồn” trở thành ưu tiên số một, như Don Bosco nói với các thanh thiếu niên của ngài
trong một buổi huấn từ tối năm 1863: “Cha muốn nói với các con một vài điều hết
sức quan trọng. Cha cần chúng con giúp đỡ vì công việc mà cha đã cưu mang trong
lòng, đó là việc cứu rỗi linh hồn các con. Đây là mục đích cao cả nhất, là lý
do duy nhất cho sự hiện hữu của cha và cho việc cha sống ở đây”.
4) DÒNG SALÊDIÊNG DON BOSCO: GIÁO DỤC VÀ RAO GIẢNG TIN MỪNG CHO
GIỚI TRẺ
Don Bosco thành lập dòng Salêdiêng Don Bosco năm 1859 với mục
đích giáo dục giới trẻ, đặc biệt giới trẻ nghèo.
Hiện nay, dòng Don Bosco hiện diện ở 134 quốc gia khắp năm châu
trên toàn thế giới, với 14 063 tu sĩ (90 tỉnh dòng) và 1802 cơ sở;
Nhà dòng có 94 đại học và cơ sở giáo dục bậc cao; 3693 trường
học, 830 trường nghề và trung tâm huấn nghiệp;
Dòng Salêdiêng Don Bosco là mạng lưới giáo dục lớn nhất thế
giới.
Tại Việt Nam, nhà Dòng hiện có 4 trường dạy nghề: Don Bosco
Phước Lộc (Bà Rịa Vũng Tàu), Don Bosco Tân Tiến (Bảo Lộc, Lâm Đồng), Don Bosco
Mỹ Thuận (Vĩnh Long), Don Bosco Kỳ Anh (Hà Tĩnh), và 1 trường chuẩn bị chiêu
sinh: Don Bosco Đà Nẵng; các trường phổ cập cho học sinh cấp I – II: Don Bosco
Xuân Hiệp (Tp.HCM), Don Bosco Tam Hải (Tp.HCM), Don Bosco Ba Thôn (Q.12
Tp.HCM), Don Bosco Đà Lạt (Lâm Đồng), Don Bosco Vĩnh Hiệp (Rạch Giá, Kiên Giang).
Ngoài ra, nhà Dòng cũng hiện diện tại nhiều tỉnh thành khác nhau
với mục đích giáo dục nhân bản và đức tin cho các tín hữu, cho giới trẻ và
thanh thiếu niên: Sài Gòn (Don Bosco Bến Cát [Gò Vấp], Xuân Hiệp, Tam Hải, Ba
Thôn, Bình Chánh, Hóc Môn, Tân Thịnh [Hóc Môn], Cần Giờ), Bình Dương (Tân
Định), Đồng Nai (Tân Cang - Biên Hòa, Đức Huy – Gia Kiệm), Bà Rịa Vũng Tàu
(Phước Lộc), Vĩnh Long (Mỹ Thuận), Cần Thơ (Cần Thơ, Tắc Vân), Kiên Giang (Vĩnh
Hiệp - Rạch Giá), Lâm Đồng (Don Bosco Đà Lạt, Liên Khương, Nghĩa Lâm, Bắc Hội,
K’Long, Định An, Bảo Lộc), Gia Lai (Don Bosco Plei Ngol Khóp, Plei Ngol Ba,
Thanh Bình, Thanh Hà, Ia Pia, Ia Lâu), Đak Nông (Đak Mil), Đà Nẵng (tp. Đà
Nẵng), Hà Nội (Vạn Phúc), Thái Bình (Cát Đàm, Trại Gạo, Đức Ninh), Nam Định
(Dương A), Ninh Bình (Quảng Nạp), Bắc Ninh (Hòa An, Nông Vụ), Phú Thọ (Hương
Tran), Lào Cai (Cốc Lếu, Sapa).
Bước theo Don Bosco, các tu sĩ Salêdiêng trở nên dấu chỉ và
người mang tình yêu Thiên Chúa đến cho các thanh thiếu niên và giới trẻ. Các
ngài thực hiện điều đó một cách cụ thể, hướng đến tương lai giới trẻ, quan tâm
chăm sóc, sánh bước và đồng hành với họ trong cuộc đời.
Don Bosco đã không đi một bước,
không nói một lời và không làm điều gì, mà không vì mục đích yêu mến và cứu vớt
giới trẻ.
5) GIA ĐÌNH SALÊDIÊNG DON BOSCO
Don Bosco khơi lên một phong trào rộng lớn những con người phục
vụ Giáo Hội vì lợi ích của người nghèo và những người bé nhỏ trong xã hội.
Phong trào rộng lớn này tập hợp thành gia đình salêdiêng của Don
Bosco, thường được gọi tắt là gia đình Salêdiêng. Gia đình salêdiêng của Don
Bosco là một đoàn sủng thiêng liêng bao gồm các nhóm khác nhau (linh mục, tu
sĩ, giáo dân), kính múc tinh thần và phương pháp giáo dục của Don Bosco phục vụ
Giáo Hội và xã hội, liên kết với nhau bằng mối tương quan thiêng liêng và tông
đồ.
Gia đình salêdiêng của Don Bosco có trung tâm quy chiếu đoàn
sủng thiêng liêng là cha Bề Trên Cả dòng Don Bosco.
Hiện nay có 32 nhóm chính thức thuộc gia đình Don Bosco, bao
gồm:
1. Dòng Don Bosco (SDB)
2. Dòng Con Đức Mẹ Phù Hộ (FMA)
3. Cộng Tác Viên Salêdiêng (ASC)
4. Hiệp hội Đức Mẹ Phù Hộ (ADMA)
5. Hội cựu học sinh SDB (Ex.SDB)
6. Hội cựu học sinh FMA (Ex.FMA)
7. Nữ chí nguyện Don Bosco (VDB)
8. Dòng nữ Thánh Tâm Chúa Giêsu và Mẹ Maria (HHSSCC).
9. Dòng nữ hiến sĩ Thánh Tâm Chúa Giêsu (SOSC)
10. Dòng nữ tông đồ gia đình Thánh Gia (ASF)
11. Dòng nữ bác ái Chúa Giêsu (CSJ)
12. Dòng nữ truyền giáo Đức Mẹ Phù Hộ (MSMHC)
13. Dòng nữ Đấng Cứu Thế (HDS)
14. Dòng nữ tì Trái Tim Vô Nhiễm Đức Maria (SIHM)
15. Dòng nữ Đức Giêsu thiếu niên (IJA)
16. Hiệp hội tông đồ giáo dân Salêdiêng Damas (ADS)
17. Nam chí nguyện Don Bosco (CDB)
18. Dòng nữ giáo lý viên Đức Mẹ Vô Nhiễm Phù Hộ (SMI)
19. Nữ tu hội đời Nữ Vương Đức Maria Vô Nhiễm (DQM)
20. Chứng nhân Đức Kitô phục sinh (phong trào giáo dân TR)
21. Dòng nam Tổng lãnh thiên thần Micae (CSMA)
22. Dòng nữ Phục Sinh (HR)
23. Dòng nữ truyền tin Đức Kitô (SAL)
24. Nữ Tu hội đời môn đệ Don Bosco (DISC)
25. Cộng đoàn “Canção Nova” (CN)
26. Dòng nữ Tổng lãnh thiên thần Micae
(CSSMA)
27. Dòng nữ Mẹ Phù Hộ (SMA)
28. Cộng đoàn truyền giáo Don Bosco (CMB)
29. Dòng nữ vương Mẹ Vô Nhiễm (DQMI)
30. Dòng nữ thăm viếng Don Bosco (VSDB)
31. Cộng đoàn chiêm niệm Đức Maria Nadarét (FCMN)
32. Dòng nữ trung gian hòa bình (MP)
6) SỰ THÁNH THIỆN SALÊDIÊNG
Một trong những lá thư đầu tiên gửi cho các tu sĩ Salêdiêng, Don
Bosco đã bày tỏ cảm xúc của mình: “Mục đích đầu tiên của nhà Dòng chúng ta là
việc thánh hóa các Hội viên" (Giovanni Bosco, Epistolario. II, LAS Roma,
1996, 385).
Mục đích của việc giáo dục mục vụ là sự thánh thiện. Don Bosco
nói rằng: “Hãy nói với các thanh thiếu niên của Cha rằng Cha đợi tất cả chúng
trên Thiên Đàng”. Đó chính là lý do cho châm ngôn: “Xin cho tôi các linh hồn,
còn mọi sự khác xin lấy đi”.
Đoàn sủng Salêdiêng tính đến nay có tất cả 173 dung mạo thánh
thiện (Pierluigi Cameroni, Dossier Postulazione 2022), trong đó bao gồm:
10 vị Thánh (Don Bosco, Giuse Cafasso,
Maria Mazzarello, Đaminh Saviô, Leonardo Murialdo, Luigi Versiglia, Calisto
Caravario, Luigi Orione, Luigi Guanella, Artemide Zatti);
117 Á Thánh (Micae Rua, Philip Rinaldi,
Tito Zeman, Stefano Sandor, Maria Romero Meneses, Maria Troncati, Laura
Vicugna, Alessandrina Maria da Costa, ...);
18 Đấng đáng kính (Giuseppe Quadrio,
Vincent Cimatti, Luigi Oliveres, Stefano Ferrando, Andrea Beltrami, Ottavio
Ortiz Arrieta, Augusto Hlond, …);
28 Tôi tớ Chúa (Andrej Majcen, Giuseppe
Cognata, Antonio de Almeida Lustosa, Oreste Marengo, Vera Grita ...);
50 vị đang trong tiến trình.
“Sự thánh thiện là diện mạo xinh đẹp nhất của Giáo Hội” (Gaudete
et Exsultate, 9) và thánh Ambrosiô từng khẳng định rằng “mỗi tuổi đời đều là
tuổi để nên thánh” (Ambrogio, De Virginitate, 40), thì chắc chắn chúng ta cũng
là thế! Chúng ta cũng được mời gọi sống thánh thiện.
Kinh “Thánh Gioan Bosco”
Lạy Thánh Gioan Bosco,
là Cha và Thầy của giới trẻ.
Cha đã chịu biết bao khó nhọc để
cứu các linh hồn,
Xin Cha hướng dẫn chúng con
biết tìm lợi ích linh hồn chúng
con
và phần rỗi anh chị em chúng
con.
Xin giúp chúng con chiến thắng
đam mê và tính vị nể.
Xin dạy chúng con biết yêu mến
Chúa Giêsu Thánh Thể,
Mẹ Maria Phù Hộ và Đức Thánh
Cha.
Xin cầu cho chúng con ơn chết
lành
để chúng con được gặp gỡ cha
trên Nước Trời. Amen.
Thánh Gioan Bosco, cầu cho chúng con!
